قلعه ای درروستای قلعه‌ی گردن در فاصله‌ی حدود۲۰کیلومتری شهرستان رودسر وحدود ۵کیلومتری شهر رحیم آباد در شرق استان گیلان در محور رحیم‌آباد به اشکورات قرار دارد و به نام قلعه ی گردن طول لات معروف است .
در برخی کتاب‌های تاریخی استان گیلان قدمت این قلعه را دوران سلجوقی دانسته‌اند؛ ولی با توجه وجود خندق‌هایی که در اطراف آن حفر شده‌اند، قدمت آن‌را به پیش از دوران سلجوقی می‌توان نسبت داد.
این قلعه، مساحتی حدود یک‌صد مترمربع داشته، در ارتفاع ۲۰۰ متری از سطح دریاهای آزاد واقع شده است. ملات به‌کار رفته در آن از جنس ساروج و بنا به‌صورت سنگ‌چین ساخته شده است که با توجه به مواد به‌کار رفته در این قلعه می‌توان گفت که این بنا جزو نخستین بناهای استان گیلان بوده و از ویژگی منحصربه‌فردی برخورداراست .
متاسفانه بخش عمده‌ای از آن براثر زمین لرزه سال ۱۳۶۹ تخریب شد. قلعه‌ی گردن احتمالا سه طبقه داشته و در اصلی آن به سمت جنوب و به‌سوی رودخانه و جاده باز می‌شده است.
اخیرا باستان‌شناسان در هنگام گمانه‌زنی در محوطه قلعه گردن طول لات ، یک گور دسته‌جمعی منحصربه‌فردی را به‌دست آوردند. سرپرست هیات گمانه‌زنی و تعیین حریم قلعه گردن طول لات در گفت‌وگو با خبرنگار بخش میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در گیلان، اظهار داشت:
گمانه‌زنی و تعیین حریم قلعه تاریخی گردن از ۲۰ فروردین‌ماه امسال آغاز شد و برای این کار، گمانه‌های گوناگونی زده شدند که در ششمین گمانه به یک گور باستانی برخورد کردیم که آرامگاه خانوادگی شخص مهمی بوده است. گور یادشده در فاصله ۲۵۰متری شمال شرقی قلعه و مشرف به رود کشکوه است که در آن چهار اسکلت که بدلیل رطوبت زیاد تقریبااز بین رفته‌اند وجود دارد.
شهرام رامین افزود: این گور، شش‌ضلعی است و با یک تخته‌سنگ بسیار بزرگ پوشانده شده است. ورودی آن، دیواره‌های سنگ‌چین دارد که این موضوع یک ویژگی منحصربه‌فرد بوده و تاکنون گوری با این مشخصات در استان گیلان به‌دست نیامده است. قدمت این گور دو هزار و ۵۰۰ تا دو هزار و ۸۰۰ سال است. وی ادامه داد: قدمت این گورستان مربوط به هزاره اول پیش از میلاد است و چهار اسکلت کاملا پوسیده و ۱۶ شیء در آن به‌دست آمده‌اند؛ زیرا مردم آن زمان به زندگی پس از مرگ معتقد بوده‌اند.
باستان‌شناس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان گیلان بیان کرد: از میان اشیای به‌دست آمده، اشیای مفرغی نیز وجود دارند که یکی از این اشیا، تبری دولبه با کاربری کلنگ است که در جلو در ورودی گور به‌دست آمد. سفالینه‌های این گور به‌دلیل قرار گرفتن در نزدیک رودخانه و منطقه مرطوب براثر برخورد در هنگام کاوش، ترک‌های فراوانی خورده‌اند.
او گفت: ورودی گور برای تدفین در زمان‌های گوناگون به‌کار می‌رفته است. این گور ۲ در ۲۰ در ۲ متر است و اجساد تدفین‌شده جهت‌های مختلفی دارند که نشان‌دهنده زمان‌های گوناگون تدفین و برگرفته از شعاع نور خورشید در آن زمان است. کف گور از سنگ‌های کوچک پوشانده شده و برای ضد رطوبت کردن گور روی آن لایه‌ای از ذغال و خاکستر بود. وی به نه گمانه بازشده برای تعیین حریم قلعه گردن طول لات اشاره و اضافه کرد: به‌دلیل این‌که قدمت این قلعه هنوز مشخص نیست، به کاوش نیاز است؛ ولی با توجه به گور باستانی به‌دست آمده احتمال ارتباط این دو با یکدیگر وجود دارد که در آن صورت، قلعه گردن طول لات قدیمی‌ترین قلعه استان گیلان خواهد بود.
مدیر سایت کاوشگری قلعه گردن گفت: قلعه گردن در سال ۱۳۸۲به شماره ۹۴۰۷ به ثبت آثار ملی رسیده‌است.
نکته بسیار مهم درباره‌ی این قلعه، چشم‌اندازهای بسیار زیبا از مناظر اطراف آن است؛ زیرا قلعه‌ی گردن طول لات علاوه بر آن‌که در ارتفاع و در کنار رودخانه پل‌رود ساخته شده، در اطراف نیز در محاصره باغ‌های چای و مرکبات است.
ضمنا قلعه ی مذکور در مسیر مناطق بسیارجذاب و سیاحتیرودخانه سه مـوش، سفـید آب ؛ پـلام دره،
آب معدنی سجیران ، آبشار گرمابدشت ِ ، مدرسه همت درزیاز، سی پل،آستانه هفت امام رودبارک ،دریاچه صمدآباد و هزاران منطقه زیبا وچشم انداز اشکورات رودسر واملش قرار دارد ؛ بنابراین این مکان با اندکی تعمیر و مرمت به‌عنوان یکی ازمناطق گردشگری، طبیعی و تاریخی منحصربه‌فرد در استان گیلان وسایر مکانهای مورد اشاره می‌تواند مورد بازدید قرار گیرد.
منبع: وبلاگ دشتک
