۱- معرفی روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی
روستای نصفی درمحدوده سیاسی دهستان رحمت آباد دربخش بلوکات شهرستان رودبار واقع شده است. روستای نصفی از شمال انگشت، ازجنوب به توتکابن واز غرب به آغوزبن واز شرق به کیاودخت محدود میگردد
روستای نصفی دربخش کوهستانی شهرستان رودبار دربستری کاملاً ناهموار با عوارض طبیعی خاص واقع گردیده است. فاصله روستا ازشهر توتکابن حدود ۵ کیلومتر است.
ازلحاظ بستر قرارگیری یاموقعیت استقرار روستای نصفی درمجموعه سیاسی رودبار دربستر نامناسبی قرار گرفته ودارای مسیرهای ارتباطی باشهر توتکابن وآبادیهای اطراف است. جز راه مذکور سایر دامنه های روستا مسدود میباشد.
۲- مطالعات زمین محیطی
روستای نصفی دربخش ارتفاعی شهرستان رودبار واقع گردیده است. ازجمله مشخصات واحد اراضی این محدوده کوهها با خاکهای نیمه عمیق وکم عمق میباشد. بیرون زدگی سنگها در بسیاری از نقاط مشهود است. روستا درمحدوده پرخطر رودبار تحت تأثیر گسلهای متعدد است وزلزله سال ۱۳۶۹ نیز ویرانیهایی را درآن بوجود آورده است.
به لحاظ منابع آبهای سطحی وزیرزمینی روستا فقیر بوده وبهره برداری از منابع آبی موجود بعلت شیب وتوپوگرافی بسیار دشوار است.
۳- تعیین محدوده اراضی کشاورزی ومنابع طبیعی روستا
باتوجه به نقشه کاربری اراضی شهرستان رودبار، نقشه ارایه شده توسط کارفرما ومطالعات میدانی، روستای نصفی دربستر جلگه ای واقع گردیده است واراضی روستا شامل اراضی کشاورزی شالیزاری (برنجکاری) وباغات مثمر وغیرمثمر ازجمله باغات توت میباشد. براساس استعلام صورت گرفته ازمنابع طبیعی، جز اراضی داخل بافت روستا ومزارع گندم کلیه اراضی مرتعی وجنگلی در محدوده اراضی منابع طبیعی قرار دارد.
مرد |
۳۸۵ |
۵/۵۱ |
جدول (۲۹)نرخ رشد جمعیت روستا (۸۲-۱۳۴۵)
سال |
۵۵-۴۵ |
۶۵-۵۵ |
۷۵-۶۵ |
۸۲-۷۵ |
۶۵-۴۵ |
۷۵-۴۵ |
۷۵-۵۵ |
نرخ رشد |
۳/۱ |
۵/۱ |
۷/۴- |
۵/۰- |
۴/۱ |
۱/۰ |
۰۲/۰- |
جدول (۳۰) وضعیت سواد سال ۱۳۷۵
سال |
کل جمعیت |
۶ساله وبیشتر |
درصد |
باسواد |
درصد |
۱۳۷۵ |
۷۴۸ |
۶۷۱ |
۷/۸۹ |
۴۲۶ |
۵/۶۳ |
جدول (۳۱) وضعیت اشتغال وبیکاری سال ۱۳۷۵
شرح |
تعداد |
شرح |
تعداد |
کل جمعیت |
۷۴۸ |
جمعیت فعال |
۱۴۵ |
دهساله وبیشتر |
۵۸۴ |
درصد |
۸/۲۴ |
درصد |
۱/۷۸ |
درصد اشتغال |
۴/۸۱ |
شاغل |
۱۱۸ |
درصد بیکاری |
۶/۱۸ |
درصد |
۲/۲۰ |
بارتکفل ناخالص |
۳/۶ |
بیکار |
۲۷ |
بارتکفل خالص |
۳/۵ |
درصد |
۶/۴ |
|
|
۵- بررسی ویژگیهای جمعیتی روستا
جمعیت وآگاهی ازتعداد، ترکیب وساخت آن یکی از مباحث اساسی وپایه ای درهرنوع برنامه ریزی محسوب میگردد. طرح هادی روستایی که باهدف کلی توسعه وهدایت فیزیکی وکالبدی روستاها واز طرفی تأمین عادلانه امکانات وتسهیلات اجتماعی، تولیدی ورفاهی تهیه وتدوین میگردد، ازاین امر مستثنی نمی باشد. لذا به منظور آگاهی ازویژگیهای جمعیتی روستا ابتداء وضع گذشته و موجود روستا مورد بررسی قرار داده می شود وسپس درمباحث بعدی باتوجه به تغییر و تحولات گذشته وحال به پیش بینی جمعیت روستا پرداخته می شود.
* جمعیت وخانوار
براساس نتایج سرشماری های مرکز آمار ایران درطول سالهای ۱۳۴۵ الی ۱۳۷۵ وبررسی آمار واطلاعات مراکز بهداشتی ودرمانی محدوده مورد مطالعه ازجمله خانه بهداشت که هرساله آمار به روز ازتعداد وترکیب سنی خانوارهای روستایی تهیه می نماید، روستای مورد مطالعه درسالهای ۱۳۴۵، ۱۳۵۵ ، ۱۳۶۵ ، ۱۳۷۵ به ترتیب دارای ۹۱۷ ،۱۰۴۴ ، ۱۲۱۴، ۷۴۸ نفر جمعیت ودرسالهای مورد نظر دارای ۱۸۴، ۲۰۸، ۲۴۳ ، ۱۹۷ خانوار بوده است. براساس نتایج آمار خانه بهداشت روستا جمعیت روستا درزمان تهیه طرح (۱۳۸۲) معادل ۷۲۵ نفر وخانوار روستا ۲۰۵ خانوار بوده است. لذا جمعیت ۷۲۵ نفری خانه بهداشت برای محاسبه سطوح وسرانه وتحولات آتی جمعیت مدنظر قرار داده شده است.
* ترکیب سنی وجنسی
براساس نتایج سرشماری مرکز آمار ایران درسال ۱۳۷۵ ازکل جمعیت روستا معادل ۳۸۵ نفر (۵/۵۱ درصد) مرد و ۳۶۳ نفر (۵/۴۸ درصد) زن میباشند. نسبت جنسی جمعیت درسال موردنظر معادل ۱۰۶ نفر بوده است بدین معنا که به ازای هر ۱۰۰ زن معادل ۱۰۶ نفر مرد در روستا زندگی میکنند.
* نرخ رشد جمعیت روستا
تغییر وتحولات روستا درطول سالهای ۱۳۴۵ الی ۱۳۸۲ بیانگر این است که جمعیت روستا درطول سالهای ۴۵ – ۱۳۵۵ دارای نرخ رشدی معادل ۳/۱ درصد، درسالهای ۶۵-۱۳۵۵ نرخ رشد جمعیت روستا ۵/۱ درصد، در سالهای ۷۵ – ۱۳۶۵ معادل ۷/۴- درصد بوده است. نرخ رشد جمعیت روستا درطول ۲۰ ساله ۶۵-۱۳۴۵ برابربا ۴/۱ درصد، در طول ۳۰ ساله ۷۵ – ۱۳۴۵ ، ۱/۰ درصد و در طول ۲۰ ساله ۷۵ – ۱۳۵۵ نیز ۰۲/۰- درصد بوده است. باملاک قرار دادن آمارخانه بهداشت نرخ رشد جمعیت روستا درهفت ساله ۸۲-۱۳۷۵ برابر با ۵/۰- درصد بوده است. درجدول پیوست نرخ رشد جمعیت روستا در دوره های زمانی مختلف درج گردیده است.
* وضع سواد
درسال ۱۳۷۵ ازکل جمعیت ۷/۸۹ درصد درگروه سنی شش ساله وبیشتر قرار داشته اند. ۵/۶۳ درصد ازجمعیت شش ساله وبیشتر باسواد بوده اند.
*وضعیت اشتغال وبیکاری
ازکل جمعیت روستا درسال ۱۳۷۵ معادل ۱/۷۸ درصد (۵۸۴ نفر) درگروه سنی دهساله وبیشتر قرار داشته اند از جمعیت دهساله وبیشتر ۲/۲۰ درصد شاغل ۷/۴ درصد بیکار بوده اند. سهم جمعیت فعال ازجمعیت دهساله وبیشتر معادل ۸/۲۴ درصد میباشد. بامبنا قرار دادن جمعیت فعال درصد شاغلین از جمعیت فعال ۴/۸۱ درصد ودرصد بیکاری ۶/۱۸ درصد است. درضمن بارتکفل اقتصادی ناخالص ۳/۶ نفر وبارتکفل اقتصادی خالص ۳/۵ نفر است. بدین معناکه هرنفر شاغل با احتساب خود هزینه زندگی ۳/۶ نفر وبدون احتساب خود هزینه زندگی ۳/۵ نفر را تأمین می کند.
جدول (۲۷) جمعیت وخانوار روستا (۸۲-۱۳۴۵)
سال |
۱۳۴۵ |
۱۳۵۵ |
۱۳۶۵ |
۱۳۷۵ |
۱۳۸۲ |
جمعیت |
۹۱۷ |
۱۰۴۴ |
۱۲۱۴ |
۷۴۸ |
۷۲۵ |
خانوار |
۱۸۴ |
۲۰۸ |
۲۴۳ |
۱۹۷ |
۲۰۵ |
بعد خانوار |
۵ |
۵ |
۵ |
۸/۳ |
۵/۳ |
جدول (۲۸) جمعیت برحسب جنس سال ۱۳۷۵
شرح |
تعداد |
درصد |
نسبت جنسی |
جمع |
۷۴۸ |
۱۰۰ |
۱۰۶ |
زن |
۳۶۳ |
۵/۴۸ |
۶- بررسی وضع فعالیت در روستا
براساس نتایج آخرین سرشماری مرکز آمار ایران درسال ۱۳۷۵ ازکل جمعیت روستای نصفی ۱/۷۸ درصد در گروه سنی دهساله وبیشتر قرار داشته اند. سهم اشتغال وبیکاری درجمعیت دهساله وبیشتر به ترتیب ۲/۲۰ و ۶/۴ درصد بوده است. جمعیت فعال روستا معادل ۸/۲۴ درصد جمعیت دهساله وبیشتر بوده است وسهم شاغلان وبیکاران ازجمعیت فعال به ترتیب ۴/۸۱ و ۶/۱۸ درصد بوده وبار تکفل اقتصادی ناخالص ۳/۶ وبار تکفل خالص اقتصادی ۳/۵ نفر به ازای هرشاغل میباشد. باتوجه به وضع اشتغال وبیکاری به فعالیتهای اقتصادی روستا درزمینه کشاورزی ودامداری، صنعتی وکارگاهی وخدماتی پرداخته می شود.
* کشاورزی ودامداری
اقتصاد روستای نصفی به مانند اقتصاد سایر نقاط روستایی استان گیلان برمحور کشاورزی تکوین یافته است. عمده ترین فعالیت اقتصادی دربخش کشاورزی زیتون کاری است که درشرایط وضع موجود ۲۸ هکتار از اراضی زیتون کاری در محدوده طرح قرار دارند. سطح سرانه اراضی زیر کشت به ازای هرخانوار در سطح روستا معادل ۳۸۶ هکتار میباشد. علاوه برکشت باغات کشت گندم، حبوبات ومحصولات جالیزی به عنوان فعالیتهای باغی نیز درسطح روستا رواج دارد. بطوریکه از ۵۸ هکتار اراضی باغی گندم در روستا وجود دارد.
درضمن پرورش طیور خانگی ازجمله پرورش مرغ، خروس، غاز وبوقلمون وسایر ماکیان به همراه پرورش دام (گاو) سنتی نیز در روستا رواج دارد ویکی ازمنابع تأمین تغذیه خانوار محسوب میگردند.
درشرایط وضع موجود یک واحد گاوداری سنتی در سطح روستا دارای فعالیت میباشد.
*صنعتی وکارگاهی
در شرایط وضع موجود روستای فاقد فضای صنایع وکارگاهی میباشد.
* فعالیت های خدماتی
فعالیتهای خدماتی متأثر از عوامل مختلفی می باشد ازجمله این عوامل جمعیت روستا، حوزه نفوذ عملکردی وآستانه جمعیتی لازم وموقعیت استقرار می باشد. باتوجه به این عوامل وقرارگیری روستا در ۵ کیلومتری شهر توتکابن فعالیتهای خدماتی روستا صرفاً درحدنیاز روستا میباشد. این خدمات شامل واحدهای تجاری، آموزشی، بهداشتی، درمانی، شرکت تعاونی و… است که تعداد قابل توجهی نیروی انسانی در آنها مشغول فعالیت میباشند.
۷- شناخت وبررسی علل پیدایش روستا
پیدایش هرسکونتگاهی تحت تأثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و موقعیت مکانی آن دربستر فضایی است. چنانکه در مباحث قبلی بیان گردید روستای نصفی شهرستان رودبار دربخش جلگه ای شهرستان قرار دارد واز اراضی وسیع وهمواری برخوردار است. علاوه براین روستا در جوار یک شهر تاریخی وقدیمی به نام توتکابن قرار دارد که در ضلع جنوبی آن رودخانه سفیدرود می گذرد. درمجموع علل پیدایش روستای نصفی که بیش از چند قرن قدمت دارد میتوان به شرح زیر برشمرد.
۱- عوامل طبیعی
وجود اراضی حاصلخیز و مستعد جهت فعالیتهای زراعی و باغی از جمله کشت گندم، زیتون از عوامل بوده اند که روند سکونت گزینی را دراین حوزه تقویت نموده اند. دراستمرار روستا نقش اساسی داشته اندو ازآنجایی که عوامل طبیعی فوق تقویت کننده وشکل دهنده به فعالیتهای اقتصادی محسوب می گردند به تبع خود نقش اقتصادی در پیدایش واستمرار سکونت در روستا را به همراه داشته اند.
۲- موقعیت استقرار
روستای نصفی چنانکه بیان گردید درجوار شهر توتکابن و ازطرفی درموقعیت مکانی قرار دارد که روستاهای ضلع شرقی شهرستان را به مرکز شهرستان پیوند میدهد واین مزیت مکانی به همراه نقشی که درخدمت رسانی مرکز پیرامونی خود داشه است ونیز از عوامل مؤثر در پیدایش وسکونت گزینی بوده اند.
۳- عوامل مذهبی
در کنار عوامل اقتصادی، موقعیت مکانی و عوامل طبیعی نقش مذهبی از جمله بقعه موجود در روستا که یکی از مراکز و نطفه های رشد روستا بوده است نیز در پیدایش و استمرار حرکت روستا نقش داشته است.
۸- شناخت عوامل مؤثر در شکل گیری روستا
روستای نصفی دارای بافت خطی پراکنده است که به شکل دوخط موازی مسیر ارتباطی توتکابن به کیاودخت تکوین یافته است وکلیه ساکنین وخدمات روستا درپیرامون این پدیده طبیعی وانسانی شکل گرفته اند. ازطرفی نیز مشک روستا دربستر فضایی متأثر از ساختار اقتصادی آن میباشد. راه ورودخانه به تقویت خطی ومزارع کشاورزی به پراکندگی آن منجر شده اند. به طورکلی عوامل مؤثر در شکل گیری روستا وتعیین بافت غالب آن عبارتند از :
۱- وجود اراضی کشاورزی حاصلخیز ونظام مالکیت براراضی که موجب گردیده واحدهای سکونتی در امتداد یا موازات مزارع وباغات ویا در درون آن شکل گیرند.
۲- عوامل مذهبی، وجود بقعه های مذهبی که به عنوان بقعه های اصلی عمل می نمایند واز عوامل مؤثر در شکل گیری روستا بوده اند.
در مجموع باتوجه به برداشتهای میدانی وپرس وجوهای محلی و… عواملی چون عوامل مذهبی، طبیعی، عوامل ارتباطی در پیدایش وشکل گیری روستا نقش داشته اند ودرمراحل مختلف رشد تدریجی روستا باافزایش جمعیت پیرامون این مراکز ومحورها صورت پذیرفته است.
۹- شناخت و تعیین نحوه کاربری اراضی روستا
روستای نصفی در محدوده طرح هادی فضایی به مساحت حدود ۱۱۲ هکتار را به خود اختصاص داده است، از کل مساحت روستا در محدوده طرح ۸/۱۳ درصد (معادل ۵/۱۵ ه
مساحت خالص (بافت ساخته شده) در برمی گیرد. ۲/۸۷ درصد مساحت روستا شامل فضاهایی چون اراضی کشاورزی، باغات، رودخانه، کانال، حرایم و … می باشد. با توجه به جمعیت ۷۲۵ نفری روستا در زمان تهیه طرح سطح سرانه کل روستا معادل ۱۵۴۴ مترمربع و سطح سرانه خالص معادل ۲۱۴ مترمربع می باشد.
* مسکونی
روستای نصفی در شرایط وضع موجود دارای ۳۴۳ واحد مسکونی است که نسبت خانوار به واحد مسکونی کمتر است. مساحت فضاهای مسکونی روستا (خانه و محوطه) معادل ۵/۹ هکتار می باشد به طوری که سطح مسکونی روستا ۲/۶۱ درصد مساحت خالص (بافت ساخته شده) و ۵/۸ درصد مساحت خالص روستا را با سطح سرانه ۱۳۱ مترمربع به خود اختصاص داده میدهد.
* تجاری
واحدهای تجاری روستا در سرتاسر راه ارتباطی توتکابن به کیاودخت واقع شده اند.، مساحتی معادل ۷۵۰ مترمربع را شامل می شوند. این دسته از اراضی با سطح سرانه ۱ مترمربع ۰۷/۰ درصد مساحت کل و ۴۸/۰ درصدمساحت خالص روستارا به خود اختصاص داده اند.
* آموزشــی
روستای نصفی درشرایط وضع موجود دارای ۲ فضای آموزشی یکی ابتدایی ویکی راهنمایی است. مساحت فضاهای آموزشی روستا معادل ۱۹۵۰ مترمربع است که ۲۶/۱ درصد مساحت خالص روستا را با سطح سرانه ۱۷/۰ مترمربع به خود اختصاص داده اند.
* دبستـــان
فضاهای آموزشی مقطع ابتدایی یک واحد میباشد که در شرایط وضع موجود درحال بهره برداری است. این فضا بامساحت ۱۴۰۰ مترمربع ۹/۰ درصد مساحت کل روستا را باسطح سرانه ۹۳/۱ مترمربع شامل می شود.
* راهنمــایی
مدرسه راهنمایی وفضایی به مساحت ۵۵۰ مترمربع را به خود اختصاص داده است. این فضا ۳۵/۰ درصد مساحت خالص و ۰۵/۰ درصد مساحت کل روستا را باسطح سرانه ۷۶/۰ مترمربع به خود اختصاص داده است.
*بهداشتی و درمانی
روستای نصفی در شرایط وضع موجود دارای یک واحد حمام عمومی ویک واحد خانه بهداشت درمرکز روستا مشغول فعالیت وارایه خدمات بهداشتی ودرمان چون واکسیاسیون، بیماریابی، تنظیم خانواده و… به مردم هستند.
فضاهای مذکور با مساحت ۷۰۰ مترمربع ۴۴/۰ درصد مساحت خالص (بافت ساخته شده) و ۰۶/۰ درصد مساحت کل روستارا باسطح سرانه ۹۶/۰ مترمربع به خود اختصاص داده اند. لازم به توضیح است که این واحدها دارای نفر پرسنل دندانپزشک میباشند. مرکز بهداشت روستا علاوه برمحدودیت فضا ساختمان نیاز به مرمت کلی دارد ولی خانه بهداشتهای روستا نوساز میباشند که یکی در سالهای اخیر احداث گردیده اند.
* فرهنگی و مذهبی
روستای نصفی در شرایط وضع موجود فاقد هرگونه فضای فرهنگی از قبیل کتابخانه، مجتمع یامجموعه های فرهنگی وتفریحی است. درمقابل روستا دارای دو واحد مذهبی است که شامل ۲ مسجد مستقل بدون بقعه مذهبی است.
فضاهای مذهبی روستا با مساحت ۱۵۰۰ مترمربع بدون ملحوظ کردن گورستانها که درعرضه مساجد قرار دارند ۹۶/۰ درصد مساحت خالص و ۱۳/۰ درصد مساحت کل روستا را با سطح سرانه ۰۶/۲ مترمربع به خود اختصاص داده اند.
* اداری وانتظامی
روستای نصفی درشرایط وضع موجود فاقد هرگونه کاربری اداری وانتظامی می باشد.
* تأسیسات وتجهیزات
تأسیسات وتجهیزات روستا شامل غسالخانه وشعبه نفت و یک واحد مخابرات به مساحت ۲۰۰ مترمربع است درمجموع مساحت تأسیسات وتجهیزات روستا معادل ۴۰۰ مترمربع که ۲۶/۰ درصد مساحت خالص و ۰۴/۰ درصد مساحت کل روستا با سطح سرانه ۶/۲ مترمربع را به خود اختصاص داده است.
* کارگاهی وصنایع
فضاهای مذکور با مساحت ۱۸۷۵ مترمربع ۲/۱ درصدمساحت خالص و ۱۷/۰ درصد مساحت کل روستارا به خود اختصاص داده اند، سطح سرانه این فضا معادل ۶/۲ مترمربع است.
* پارک و ورزشی
روستا درشرایط وضع موجود دارای امکانات ورزشی وتفریحی است. فضای مذکور بامساحت ۲۸۵۰ مترمربع و ۸/۱ درصد مساحت خالص و ۲۵/۰ درصد مساحت کل روستا را به خود اختصاص داده است. سطح سرانه این فضا معادل ۹۳/۳ مترمربع است.
* گورستان
گورستانهای روستا که در چندین نقطه متمرکز گردیده اند دارای مساحتی معادل ۵۳۰۰ مترمربع می باشند. این فضاها ۴/۳ درصد مساحت خالص روستا ( بافت ساخته شده) و ۴۷/۰ درصد مساحت کل روستا را با سطح سرانه ۳/۷ مترمربع به خود اختصاص داده اند.
* شبکه معابر
عمده ترین شبکه معابر روستای نصفی شامل شبکه ارتباطی توتکابن به کیاودخت ازطرفی شبکه ارتباطی اتصالی این جاده ارتباطی به سایرشبکه معابر روستا که دارای کارکرد مسکونی بین مزروعی وشامل جاده سرویس کانال میباشند. درمجموع مساحتی معادل ۵/۴ هکتار را به خود اختصاص داده اند.
شبکه معابر روستا باسطح سرانه ۱/۶۲ مترمربع ۹/۲۸ درصد مساحت خالص و ۰۲/ درصد مساحت کل روستارا شامل می گردند.
* سایرکاربریها
کاربریهای دیگر روستا شامل کانال، مزارع، باغات مثمر وغیرمثمر روستا میباشند، بطوریکه باغات ۲۸ هکتار واراضی شالیزاری روستا ۲/۵۸ هکتار ازمساحت روستا را دارا میباشند. سهم هریک از کل مساحت روستا به ترتیب ۲۵ ، ۵۲ درصد میباشد.
* آب کشاورزی
یکی از منابع آبی روستای نصفی چشمه های اطراف روستا میباشد که درضلع جنوبی روستا قرار دارد.
* آب آشامیدنی
روستای نصفی درشرایط وضع موجود فاقد آب لوله کشی بهداشتی وهرگونه منبع تأمین آب میباشد، آب آشامیدنی موردنیاز مردم روستا از طریق چشمه ودرتابستان بوسیله تانکر حمل میگردد که عوارض بسیاری میتواند برای مردم بدنبال داشته باشد
نوشته های این سایت از دیدگاه گردشگری که برای بهره گیری از طبیعت زیبای گیلان در جستجوی جای مناسب میباشد جالب است.اما اگر به عنوان یک پژوهشگر تمدن های باستانی بخواهیم در استان گیلان مطالعه نمائیم؛ تعداد و تنوع مطالب و ثصاویر پیرامون تمدن باستانی کادوسیان و مارلیک و یاسه برادر ماهیگیر بنیادگذار سلسله بویه ئیان که پایتخت خلافت سخت جان ِ بنی عباس را در بغداد فتح کرده و خلیفه عباسی را کشان کشان به دوزخ فرستادند،اندک به نظر میرسد.