مجموعه منازل منجم باشی که امروزه به فاصله کمی از پارك و روبروي اداره برق شهرستان لنگرود قرار گرفته از بناهاي دوران قاجاریه و از زیباترین و با اهمیت ترین ابنیه تاریخی لنگرود و گیلان به شمار می رود.
امروزه مجموعه منازلی که توسط خاندان منجم باشی احداث گردیده به جهت عدم حفاظت صحیح درشُرف تخریب و ویرانی قرار گرفته است.

طبق نوشته دکتر ستوده در کتاب از آستارا تا استرآباد (ص 249 ج دوم) ابتدا حاجی آقا بزرگ منجم -باشی بنایی در مکان یاد شده احداث نموده که این ساختمان در حریق لنگرود در زمان پیش از سلطنت فتحعلی شاه ویران شد.

میرزا عبدالباقی پسر حاجی آقا بزرگ منجم باشی با یکی از دختران فتحعلی شاه ازدواج نمود و از این بانو میرزا مهدي خان منجم باشی متولد گشت. بناي اصلی که امروزه در میان حیاط قرار گرفته از ساخته هاي دختر فتحعلی شاه و پسرش میرزا مهديخان است.

سر در این مجموعه نیز که بنایی دو اشکوبه است و در سمت در مقابل اداره برق قرار گرفته از ساخته -هاي میرزا موسی منجم باشی رئیس قشون و منجم باشی نایب السلطنه عباس میرزا میباشد. این بناي زیبا که امروزه در حال ویرانی است یادگاري از بناي زیبا گذشته است

گچبري هاي زیبا در اطراف و بالاي پنجره ها و نبش دیوارها از زیبائی خاصی برخوردارند . البته در حال حاضر قسمت هاي زیادي از این گچبري ها فرو ریخته است. پنجره هاي زیباي رو به خیابان اکثرا فرسوده شده و به طرز نامناسبی با تخته هاپوشیده شده است. از پس پنجره ها و درز چوبها داخل اتاقها با طاقچه ها و گچبري هاي داخلی اتاقها و بعضی تزئینات قابل رویت است. این بنا از طولی زیاد برخوردار است و در گذشته از قسمت پائین راهی به
درون حیاط اصلی وجود داشته است. بام بنا سفال سر و دامنه آن سه پشته با چکش برگردان هاي زیباي پرکار است .

بناي اصلی این مجموعه داخل یک حیاط وسیع و درست در وسط آن جاي گرفته است این بنا در شرق داراي دو ایوان و دو ایوان قرینه نیز در غرب بنا وجود دارد. بنا دو اشکوبه و پلانی مستطیل شکل دارد .در ازاره بیرونی دیوار ساختمان بین دو ایوان یک قسمت کاشی کاري قرار دارد که بر آن کاشیهاي هفت رنگ با نقوش چهرههاي اشراف دوره قاجار مردم
عادي ملوانان و زنان سر برهنه و نقوش گیاهی دیده می شود.

میراث فرهنگی گیلان
گردآورنده افسانه امانی